بررسی وضعیت نیترات، فسفات، آهن و روی در قسمت خوراکی برخی از سبزی های تولید شده در استان لرستان

با توسعه فناوری و افزایش جمعیت، گسترش آلودگی ها در مناطق مختلف بویژه در مناطق صنعتی وکشاورزی رشد چشمگیری داشته است. استفاده بی¬رویه از کودهای شیمیایی به ویژه کودهای نیتروژنه و فسفره از جمله فعالیت¬های زیانباری است که علاوه بر مشکلات زیست محیطی، بر هم زدن تعادل سایر عناصرغذایی را نیز به دنبال خواهد داشت. همچنین، عدم استفاده از کودهای آلی و ریزمغذی نیز منجر به کمبود عناصر ریز مغذی شده است که این خود در نهایت باعث کاهش کیفیت محصول و به خطر افتادن سلامت جامعه خواهد شد. سبزیجات از نظر تغذیه¬ای دارای ارزش بسیار بالایی هستند ، لذا بایستی از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کرد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان نیترات، فسفات ، آهن و روی در برخی سبزی¬های تولیدی در استان لرستان می¬باشد. با توجه به اینکه در این استان کشت سبزی¬ها به صورت متمرکز وجود دارد لذا آگاهی از کیفیت محصولات تولیدی اهمیتی ویژه می¬یابد. به منظور انجام این پژوهش تعدادی از مناطق اصلی کشت سبزی در استان انتخاب و نمونه¬های گیاه، خاک و آب آن¬ها جمع آوری شد. همزمان با نمونه برداری اطلاعات مربوط به شرایط مدیریتی مزارع نیز ثبت گردید. سپس غلظت نیترات، فسفات، آهن و روی در قسمت خوراکی سبزی¬ها، خاک وآب به همراه برخی از پارامترهای شیمیایی و فیزیکی خاک و آب اندازه گیری شد. نتایج بدست آمده نشان داد میانگین غلظت نیترات در تمام سبزی¬های مورد مطالعه بیشتر از حد مجاز (25/0 تا 3/0 درصد وزن خشک) تعیین شده بوده و سهم سبزی¬های برگی در تجمع نیترات بیش از سبزی¬های غده¬ای بود. همچنین همبستگی مثبت و معنی¬داری بین نیترات گیاه، خاک و آب مشاهده شد. از طرف دیگر بیشترین غلظت نیترات در سبزی¬های تولیدی شهرستان بروجرد مشاهده شد. مقدار فسفات در بیشتر سبزی¬ها بر اساس استانداردهای موجود در محدوده غیر آلوده قرار داشت ولی مقادیر فسفر خاک با توجه به استفاده بیش از حد از کودهای فسفره چند برابر بیش از حد توصیه شده توسط آزمون خاک بود. نتایج بدست آمده از اندازه گیری غلظت آهن و روی در گیاه و خاک کفایت این عناصر و لی نسبت فسفر به این عناصر، کمبود آن¬ها را در گیاهان نشان داد. استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی نیتروژنه (اوره) و فسفره (فسفات آمونیوم) و ورود فاضلاب شهری به اکثر مزارع به دلیل نبود سیستم مناسب جمع آوری فاضلاب و همچنین عدم استفاده از کودهای ریزمغذی علل اصلی آلودگی نیترات و عدم تعادل فسفات و عناصر کم مصرف آهن و روی در سبزی¬های مورد مطالعه به شمار می¬روند